Een feest van kleuren in Tirana

Een feest van kleuren in Tirana

Over Albanië gesproken:

De flamboyante burgemeester laat de grauwe kolossen uit het communistische regime verven, in alle kleuren van de regenboog. Er verschijnen cafés, restaurants, en clubs die niet onderdoen voor de onze. De Albaanse hoofdstad Tirana leeft. En hoe.

'En waar eet je dan?" was de meest gestelde vraag na terugkeer uit Tirana. En alle vragenstellers keken op hun neus van het antwoord: "Gewoon, in een restaurant, meestal Italiaans." Tirana, de hoofdstad van Albanië, staat nu niet bekend als een stad waar het aangenaam vertoeven is. Veel kan het niet zijn, is de veronderstelling. De hoofdstad van een land van paarden en wagens. Van arme boeren. Het beeld klopt niet. Tirana is nog wel arm, maar niet meer straatarm. De stad is druk bezig een nieuw, beter leven na het
communisme op te bouwen. En dat gaat langzaam, maar het lukt aardig.

Drijvende kracht erachter is de burgermeester van Tirana, Edi Rama: een boomlange veertigjarige, flamboyante kunstenaar, die eind vorig jaar voor de tweede keer als burgemeester werd gekozen. Hij is populair én omstreden door zijn onconventionele aanpak. Niet alleen rapt hij mee met de hit Tirona van de rapband West Side Family. Hij is ook de man achter het opvallendste aanzicht van de stad: de gekleurde gebouwen. Weet je wat, we kleuren ze gewoon, die saaie kolossen, moet hij gedacht hebben, en gaf er als een echte kunstenaar zijn gekleurde signatuur aan. Niet één kleur per flat, nee, van
alles door elkaar. Flatgebouwen in geel en roze, als reuzenspekkies, felrode balkons, blauwgele muren, groene raamkozijnen. Alle kleuren van de regenboog.

Vrolijk is het zeker, maar niet alle inwoners zijn er even blij mee, want toestemming vragen doet Edi Rama niet. Het verhaal gaat dat een weduwe naar het stadhuis belde met de vraag: 'wil de burgemeester mij nu al in een kist hebben?' Ze had een zwart balkon gekregen.

We lopen de burgemeester bij toeval tegen het lijf in het chique hotel Tirana, een wolkenkrabber midden op het Skanderbegplein, hart van de stad. Die reus met zijn flamboyante, felgekleurde shirt en designerpak, dat kon niet anders dan de beroemde burgemeester zijn. We complimenteren hem met zijn schilder-acties, informeren of we geen afspraak kunnen maken en hij zegt strak dat hij zondag wel tijd heeft. We ontmoeten hem weer in het hotel en confronteren hem direct met het zonder toestemming verven van de huizenblokken. Daar is hij stellig over. Dat schilderen, daar had hij geen toestemming voor nodig. Het moest gewoon gebeuren. Punt uit. Het was ook een psychologische kwestie. "Mensen moesten gewoon wakker geschud worden uit die lange, grijze winterslaap waarin ze jaren verkeerden. Het waren voor mij ook signalen van hoop en verandering, na lange jaren van verlatenheid," vertelt hij.

Douchen

De kritiek dat hij weinig doet aan armoedebestrijding, legt hij naast zich neer."Douchen doe je van het hoofd naar de voeten en niet andersom," is zijn verweer. "Dus eerst het centrum opschonen, de parken herstellen, het groen terugbrengen en de boulevard kleurrijk maken, en dan de rest."

Hij heeft het goed aangepakt: talloze armoedige kioskjes in het Rinia Park en langs de Lana rivier zijn gesloopt, zodat er een boulevard ontstaat en het park ook echt weer park wordt. Nu de rest nog, de gaten in de straten, de vuilnis op straat. En de elektriciteitsvoorziening. Vorig jaar had je nog twee tot acht uur per dag geen elektriciteit. Nu is dat grotendeels verholpen, vooral in het centrum. Het contrast tussen het centrum en daarbuiten is nog wel steeds schrijnend. De armoede komt er direct op je af. De gaten in de straten zijn nog groter, en de mensen gaan stukken armoediger
gekleed.

Op de vraag of hij gelooft dat Tirana ooit een Parijs kan worden moet hij smadelijk lachen. "Denk je dat ik ooit Julia Roberts zou kunnen worden? Ik kan je vertellen dat Tirana als Parijs of London kan worden als jij me vertelt hoe ik Julia Roberts kan worden."

Een Parijs zal Tirana dus wel nooit worden, maar dat de Franse stad een voorbeeld is, blijkt wel uit de vorige maand geopende Buddhabar. Een goedbedoelde kopie van het origineel in Parijs, nagemaakt aan de hand van internetfoto's. Ze draaien er ook precies dezelfde muziek, Buddhabar-cd's, die via Griekenland naar Tirana zijn gekomen.

Ierse pub

Tirana doet hard haar best als wereldstad mee te tellen. Er is een luxe shoppingcentrum gekomen met Europese prijzen in euro's, in de Skytower, een van de hoogste gebouwen van de stad. Het is het enige winkelcentrum waar ze merken als Adidas, Nike, Benetton, Wrangler, Samsonite en Illy verkopen. Net als elke grote stad heeft Tirana ook een Ierse pub, waarschijnlijk de enige in Europa zonder Ierse bediening. Murphy's en Guiness worden uit Nederland geïmporteerd. Er zijn internetcafés, twee bioscopen met de nieuwste
Amerikaanse films, capuccino-bars en een Japans restaurant, net geopend.

Een McDonalds is er opvallend genoeg weer niet; het Amerikaanse bedrijf heeft geen interesse. De stad is daarom maar zelf een nep-McDonalds begonnen: MacMariott, met een logo dat precies op dat van McDonalds lijkt. De hamburgers vertonen minder overeenkomsten.

MacMariott en de nieuwe restaurantjes zijn gevestigd in the Block, dat zich ontpopt als de hippe wijk van de stad. Twaalf jaar geleden was het nog een afgesloten woonwijk voor de communistische elite; een gesloten bolwerk waaraan veel Albanezen met angst terugdenken. Auron (28), jurist bij een internationaal bedrijf: "Het was een symbool van macht en onwaarschijnlijkheid. Er waren altijd bewapende soldaten. Geen winkels en
nachtclubs, maar gewoon huizen, villa's voor de partijbonzen. Het MacMariott staat in de oude tuin van het woonhuis van voormalige dictator Hoxha."

Auron beziet de veranderingen in zijn stad met kritische blik. Het is wel leuk, al die mogelijkheden, maar toch, hij spreekt van 'chaotisch kapitalisme'. Het beste voorbeeld, zijn de talloze Mercedessen. Albanië, heeft de grootste Mercedes-dichtheid van heel Europa, wordt gezegd. Het is een wagen die status en macht uitstraalt. En misschien nog belangrijker: het is de meest schokbestendige auto ter wereld. En dat is wel nodig in Tirana.

Restaurant: Het eerste Italiaanse restaurant van de stad, geopend door een Albanese- Italiaanse familie in 1993, is Piazza (Rruga Ded Gjo Luli 23,tel: 04230706) vlak bij het Skanderbeg-plein. Het ziet eruit als een chic Italiaans restaurant, met mooie tafels, klassieke, comfortabele stoelen en obers in zwarte jassen. Er dineren veel zakenlui. Door de opkomst van meer restaurants in de stad is het iets minder exclusief en wat betaalbaarder geworden, maar het is nog steeds een bekende, geliefde plek.

Gids: Tirana in your pocket. Kun je op de boekhandel op het Skanderbeg-plein krijgen. (Skanderbeg is een beroemde Albanese leider uit de vijftiende eeuw).

Bar: The Buddhabar (Rruga Abdyl Frasheri 8). Vorige maand geopend en de architecten hebben de Buddhabar gecopieerd via internetbeelden van het origineel in Parijs. Een andere hippe, huiskamer-achtige bar is The Living Room (Rruga Sami Frasheri) en Rosawa Palace met Bulgaarse cancan-danseressen op de bar. (Rruga Bardhyl 80).

Mooiste uitzicht: Vanaf de in 2002 geopende Sky Club in de Skytower (Rruga Deshnoret E 4 Shkurtit 3 ), waar je op de zeventiende verdieping van een hoog kantoorgebouw in een draaiende bar Tirana van alle kanten in 45 minuten voorbij ziet komen. Een drankje is duur. Het is een plek waar vooral zakenlui, rijke Albanezen en jonge succesvolle yuppen (het woord yup is al bekend in Tirana) komen.

The Look: Meisjes die op en top vrouw zijn, met hoge hakjes, korte rokjes, veel make-up en gekleurd, hip geknipt haar.

Taxi: Geel, zien eruit als Amerikaanse taxi's. als je geluk hebt, tref je een chauffeur die een beetje Engels spreekt. Van tevoren altijd een prijs afspreken want meters kennen ze niet. Als je in de stad ergens naar toe moet, kun je het beste tweehonderd lek voor een rit aanhouden (dat is ongeveer twee euro).

Winkels: Het winkelcentrum in de Skytower, net geopend, met Europese merken. In the Block, de Durresit-straat en de Bulevardi Gjergi Fishta vindt je veel kleine hippe boetiekjes. Deshmoret E 4 Shkurtit is de schoenenstraat van Tirana.

Drankje: Raki, een zoet, alcoholisch drankje van druiven, bessen en pruimen. De bekendste zijn Permet en Skrapar, naar de plaatsen waar het gemaakt is.

VIP-plek: restaurant Nena Mbretëreshë, (Rruga Labinoti 6) voor zowel locale als buitenlandse VIP's. Hoewel de bediening je meer als een VUP (Very Unimportant Person) behandelt.

Copyright: Het Parool

posted by Eisenreich @ 7/08/2004 12:13:00 p.m.