Onderstaand verslag was naar aanleiding van mijn reis naar Georgië in februari 2003 en zou gepubliceerd worden in een reismagazine. Vergeef de schrijffouten: ik schreef het in Duitsland. :)
-----------------
Directe vlucht Düsseldorf / Tbilisi, vertrek om 20.15 en zo’n 5 uur vliegen; hetgeen betekend dat het vliegtuig om 4.15 lokale tijd land in Georgië, gezien het 3 uur tijdsverschil. Voor de vlucht begint het al goed: geldautomaat voor de paspoortcontrole is leeg en er is er geen meer erna. Het probleem is dat er nog een visum gekocht moet worden op het vliegveld in Tbilisi en dat ik niet zoveel contact geld op zak heb. Gelukkig biedt een telefoontje naar Tbilisi uitkomst en aangekomen staat mijn begeleiding klaar met een stapel bankbiljetten die ik buiten de paspoortcontrole om, mag gaan ophalen; wel met een streng uitziende militair (hoewel ik geloof dat elke militair er hier streng uitziet). 80$ Voor een visum voor 2 weken!!! Het is duidelijk dat ze erg mikken op zakenlieden en niet denken aan toeristen, aangezien zoveel geld voor zo’n visum gewoonweg teveel geld is. Argeloze toeristen schrikken natuurlijk zich te pletter bij aankomst op het vliegveld; alhoewel: welke toeristen? Dat is een van de voordelen van Georgië: geen toeristen. Tegelijk dan ook weer een nadeel, want in niks is dan ook voorzien in de behoeften die toeristen hebben.
De vlucht zelf was ook nog het vermelden waard: regels als niet telefoneren en pas opstaan na het stoppen van het vliegtuig gaan volkomen aan deze mensen voorbij. Gezellig was het ook: het nationale Judo/team van Georgië was aan boord en die waren zeker niet uit de Vedergewicht-klasse.
Dan per auto naar de flat van mijn begeleidster, Kate, want daar ben ik de komende dagen te gast en zij zal mij de schoonheden van Georgië, naja tenminste Tbilisi, tonen. Rijden in Georgië is voor een West-Europeaan hetzelfde als het doen van een zelfmoordpoging! Taxi’s vergen het uiterste van je uithoudingsvermogen en stalen zenuwen. Na een rit van het vliegveld, waar je overigens niet hoeft te wachten op je bagage: u zat toch in het enige vliegtuig, naar één van de buitenwijken van de stad, val ik doodmoe op mijn bed in de enige geïsoleerde kamer van het flatje. Er is elektriciteit, maar je weet nooit voor hoelang en het zal gedurende mijn verblijf nog vaak uitvallen. Hetzelfde geld voor water (warm water is helemaal niet te krijgen) en voor gas.

Om 11 uur dan maar opstaan om toch wat van de dag te maken en het zonnetje schijnt toch best wel mooi buiten. De lift naar beneden is een avontuur op zich: er moet geld ingedaan worden (ongeveer 0,25€), er brand een erg vaal pitje en de scheuren zitten in de wanden. Voor het laatst goedgekeurd in…??? De flat waarin we verblijven is een van de vele grauwe betonnen blokkendozen van de stad en die zo typerend zijn voor het communistische tijdperk. De beneden verdieping is nooit afgebouwd en er liggen nog bouwmaterialen, hout, steen etc. De ratten hebben er een goed huis en schijnen (aan hun grootte te oordelen) toch redelijk te gedijen hier. Buiten staat onze persoonlijke chauffeur klaar, Levan met zijn oude gele Mercedes, waar hij behoorlijk trots op is.

Het valt op dat er zoveel auto’s op de weg zijn; iedereen heeft er wel een. Veel Lada’s en veel “geïmporteerd” uit Duitsland en Nederland, zodat ik vaak een Nederlandse reclame voorbij zie rijden. De wegen zijn slecht, erg slecht: de gaten en scheuren in het wegdek zijn niet te tellen en de auto zoeft van links naar rechts en terug op de, toch vaak, erg brede wegen. Op sommige stukken zijn de wegen zelfs 6 baans (in de stad)!! Het liefst vergelijken de Georgiërs hun “lanen” met de Champs Elysée, maar voor mij valt die vergelijking toch een beetje erg ver te zoeken. Trolleybussen rijden nog af en aan en ook bestaat er “busjes”-vervoer: Mercedesbusjes met nummers voorop rijden af en aan naar voor mij onbekende bestemmingen. Maar de bestemmingen zijn talloos, gezien het aantal nummers dat tot 200 gaat. Helaas is het voor buitenlanders geen goed vervoersmiddel aangezien de bijbehorende bestemmingen naast de nummers, alle in het Georgisch geschreven zijn. En natuurlijk heb je de altijd en overal aanwezige taxi’s die ook af en aan rijden. Naast de al genoemde auto’s heb je ook de buiten categorie: de nieuwste BMW’s, Jeeps en Mercedessen. Behorend tot of de buitenlanders in het land of de maffia of familie/vrienden van president Sheverdnaze. Deze laatste zijn de bovenlaag van de alom aanwezige corruptie in Georgië. De hele samenleving is erdoor geïnfecteerd en met geld kun je hier alles kopen. Dat is een van de grootste problemen die dit land heeft. Aangezien het zo niet in staat is om een bloeiende economie op te bouwen, hoewel hier toch wel de mogelijkheden voor zijn. Zeker in de tuinbouw en de mogelijkheid als “doorvoerland”. Andere problemen zijn de verouderde infrastructuur en het gebrek aan natuurlijke grondstoffen, die een snelle opbouw praktisch onmogelijk maken.

Het stadsbeeld wordt bepaald door elke 10 meter een kraampje met sigaretten, kauwgom en drank, de vele communistische standbeelden en de vele verschillende bouwstijlen die deze stad rijk is. Door de vele overheersers die dit land in zijn geschiedenis heeft gekend (Perzen, Byzantijnen, Turken, Russen etc), zijn veel verschillende culturen en invloeden hier achter gebleven en dit kan men dan ook nog duidelijk in het stadsbeeld zien: van de groteske Communistische gebouwen tot een mooi oud Perzisch paleis. Van kleine pittoreske achteraf straatjes met overhangende balkonnetjes tot de oerlelijke flatgebouwen. De zon geeft alles toch wel een beetje charme, anders zou het er allemaal maar al te grauw uitzien. Over grauw gesproken: met mijn gele jas ben ik hier tussen de donker geklede bevolking een bezienswaardigheid. De blonde haren zullen dan ook nog wel mee helpen en vele paren ogen staren mij aan…
Ook opvallend zijn de zogenaamde “Melkertbanen” die ze hier ook hebben. Parkeerbeambtes die geen boetes uitschrijven (parkeermeters en vergunningen bestaan niet), maar je helpen bij het in en uitparkeren en tevens een beetje op je auto letten (hoewel ik betwijfel of u ooit zelf een auto in Tbilisi zult besturen). Ze zijn overal en doen altijd hun werk; na afloop je raampje openen en 0,10€ in de handdrukken en ze zijn dik tevreden.

Normale bezienswaardigheden zijn er, naast het “leven” zelf, genoeg. Het Culturele Museum is zeker een bezoekje waard. Hoewel alleen de schatkamer te bezoeken is, want voor de overige verdiepingen is geen stroom, is het overweldigend en fascinerend wat je daar aantreft. Een enorme verzameling van goud en zilver straalt je tegemoet en ligt plotseling aan je voeten. De gids voert je, in het Duits, steeds verder de geschiedenis in van dit land, wat ooit groots en onmetelijk rijk was, getuige al deze schatten hier. Georgië is, net als Armenië, één van de oudste landen ter wereld en veel voorwerpen dateren dus van ver voor onze jaartelling. Eén van ’s werelds oudste schedels (1,7 miljoen jaar oud) is hier dan ook te bezichtigen, naast de vele sieraden, munten, gebruiks- en religieuze voorwerpen.
Het Staatsmuseum heeft wel stroom en dus zijn hier wel alle verdiepingen te bezichtigen. De schatkamer is hier helaas minder interessant door de kleine diversiteit van de voorwerpen. De collectie Crucifixen en Iconen is indrukwekkend te noemen, maar na de 10e heb je ze ook wel gezien. De eerste en tweede verdiepingen van het museum bevatten verder schilderijen en beelden van (oude) Georgische kunstenaars. In de kelder bevindt zich nog een kleine collectie Oosterse kunst. Ook hier was weer een rondleiding; deze keer, zeer verrassend, in het Frans. Aanbevolen is om zich, in mijn reistijd (februari), dik aan te kleden, want de verwarming functioneert al 12 jaar niet meer en het is er dus overal steenkoud…

De Russisch-Orthodoxe Kerken zijn zeker ook de moeite waard;zeker als je een persoonlijk rondleiding krijgt van een, van de altijd vriendelijke, priesters. Altijd in het zwart, hoedje op en met talloze kruizen om. Op de heuvel iets boven de stad ligt een mooi kerkje met een magnifiek uitzicht over het oude gedeelte van de stad. Vroeger was op deze plek de oude stadsburcht gelegen, maar alles wat nu nog rest zijn het kerkje en een deel van de muur. Als u de weg naar boven weet te vinden, heeft u een schitterend uitzicht over het oude gedelte van de stad, maar of u het zonder gids weet te vinden, waag ik te betwijfelen. Een omzichtige route door smalle straatjes en een erg steile weg omhoog, geven mij het gevoel dat ik in de middle-of-nowhere beland ben, maar niets is minder waar. De rivier, de Mtkwari, de oude zoutkoepels (nu gebruikt als badhuizen/sauna‘s) en het oudste gedeelte van de stad gelegen aan de overkant van de rivier liggen aan uw voeten. De sauna‘s zijn overigens zeer de moeite waard (for men only!), maar u moet wel tegen een stootkje kunnen als zo‘n sumoworstelaar u onderhanden neemt.

Georgië was tentijde van het Sovjetbewind de kraamkamer van de Intelligentia en dit is duidelijk in het stadsbeeld terug te vinden: immense, pompeuze universiteitsgebouwen staan op elke straathoek en bepalen in hoge mate het stadsbeeld. Een bezoekje is zeker de moeite waard aangezien de meeste nog in de oorspronkelijke staat zijn. U zult er wel om moeten vragen, aangezien niet op toeristen gerekend wordt. Maar de imposante marmeren hallen, met hun zuilen en de leslokalen waar nogsteeds Leninposters aan de muur hangen mag u niet missen en er is altijd wel een student bereid u een rondleiding te geven. Zo kunnen ze hun talen oefenen (Engels, maar ook veel Duits) en het is meestal het enige contact dat ze met buitenlanders hebben. De vraag die telkens terugkomt is waarom u in hemelsnaam naar zo‘n arm en chaotisch land als het hunne bent gekomen.

Net buiten Tbilisi ligt een klein meertje, waar schilpadden in zouden moeten zitten. Helaas waren ze tijdens mijn bezoek zich niet even te laten zien, maar het zal wel mijn fel gele jas zijn geweest... In de zomer schijnt het er erg mooi wandelen zijn, zeker met een wandeling naar een nabij gelegen wachttoren. Het uitzicht over de stad is wijds en uitgestrekt (hopelijk houdt u wel van flats) en dan valt u pas goed op hoe de stad eigenlijk in elkaar steekt. Vanuit de auto is het eigenlijk een erg vreemd ingedeelde stad, met vele wegen, kruisingen en stadsdelen, maar van boven begrijpt u waarom. Door de vele heuvels heeft men het zo moeten bouwen en het lijkt (en is) dus erg chaotisch.

Een prachtige oude kerk, een van de oudste in Georgië, ligt op een heuvel bij de oude hoofdstad Mzcheta, in een verder desolaat en kaal landschap. Vanaf het terras bij de kerk (oppassen voor de wind) kijkt u uit over de vallei met aan de voet van de heuvel de oude hoodstad die aan een driesprong van rivieren ligt: de heldere Aragwi en de troebele Mtkwari die dan als hoofdrivier verder gaat. Mzcheta is verder niet bijzonder, maar de kerk is een kunstwerk. De legende gaat dat de toenmalige koning die de kerk liet bouwen, na de bouw de rechterarm van de bouwmeester liet afhakken opdat deze nooit meer zo‘n mooi bouwwerk zou kunnen maken. Een beeld hiervan is boven in de muur van een van de zijkanten van de kerk gemetseld. De kerk is eigenlijk een dubbelkerk, want de grote is over een kleiner kerkje heen gebouwd, dat u dan ook nog binnen in de kerk kan zien en waar u ook nog in kunt. Rechts achterin de kerk is een kleine afgesloten ruimte waar (als u geluk hebt) even in mag om een schilderij van Jesus te bewonderen dat beroemd is in Georgië. Het schilderij lijkt namelijk naar u te knipogen en daarom hechten de gelovigen aan dit schilderij erg veel waarde. Erbij moet gezegd worden dat de ruimte wederom ‚for men only‘ is, dit nu vanwege het geloof.
Tijd was er verder niet om nog meer van Georgië te zien, zoals de kust en de bergen, daarom moet ik er zeker nog eens heen. Het is een fascinerend land, met een rijke geschiedenis en historie. Cultuur en sportieve mogelijkheden vol op. Het enige is dat u tegen een stootje moet kunnen en een aantal ontberingen voor lief moet nemen. U kunt natuurlijk altijd in het gloednieuwe Marriott een kamer boeken, maar authentiek is dit natuurlijk niet en lang niet zo leuk en spannend.